Deze week overleed Harald Hasselbach (56) – de beste en meest succesvolle Nederlandse speler ooit – aan de gevolgen van darmkanker. Een ruwe diamant, laatbloeier, doorzetter, kampioen, vader, opa en coach, voor wie de reis belangrijker was dan de bestemming.
Door: Jeroen van den Berk
Het is goed om doelen te hebben, maar je leert altijd het meeste van de weg daar naartoe. Dat gold in veel opzichten voor de loopbaan van Harald Hasselbach, tweevoudig winnaar van de Superbowl (1998, 1999) met de Denver Broncos.
Toen een journalist hem in 2021 de open deur-vraag stelde of het winnen van de Superbowl het hoogtepunt van zijn loopbaan was, kreeg hij een onconventioneel antwoord. Hasselbach zei dat de Grey Cup in Canada (gewonnen in 1992) voor hem op dezelfde hoogte stond. En niet vanwege de trofee zelf, maar door de hechte kleedkamer.
De kameraadschap bij Canadese teams – waar je destijds maar 37 spelers op het roster had – en de broederschap binnen de club vond hij bepalend. “Daardoor was die Grey Cup net zo noemenswaardig als twee Superbowls”, zei Hasselbach. De NFL was meer business, en dat begreep hij volledig, de CFL voelde echter meer als familie.
Die jaren in de CFL, van 1990 tot 1993 bij de Calgary Stampeders, waren bepalend in de carrière van de Nederlandse Amerikaan. Hij was nog een ruwe diamant. Een laatbloeier die tijdens college op de University of Washington niet aan spelen toe kwam. Welgeteld 4 plays stond hij in het veld, waarin hij een tackle maakte op Emmitt Smith – dat dan weer wel.
“Mijn college-jaren waren eigenlijk in de CFL”, zei hij later. “Ik had goede coaches, maar ook een andere mentaliteit.” De vier jaar in de Canada werden voor Hasselbach (1.98 meter, 130 kilogram) zijn springplank om in de NFL te komen. Door twee keer all-star te worden, mocht hij vanwege een clausule in zijn contract zijn geluk beproeven in de VS.
Hij had contact met veertien NFL-clubs en koos in 1994 voor de beste aanbieding – die van Denver. Daar speelde hij zeven seizoenen, met als hoogtepunt zijn basisplaats in de tweede gewonnen Superbowl van het 1998-seizoen tegen de Atlanta Falcons. Een jaar eerder, tegen de Green Bay Packers, speelde hij ook, maar niet als starter.
In hetzelfde interview uit 2021 zei hij trots te zijn op het feit dat hij in 12 jaar als prof niet één wedstrijd heeft overslagen. “Niet dat ik geen blessures had, maar ik heb geen enkele wedstrijd gemist.”
De prijs voor die iron-man mentaliteit was hoog, al kwam dat besef pas later. “Ik heb wedstrijden gespeeld die ik waarschijnlijk niet had moeten spelen. Het was een andere tijd. Ik heb dingen toegestaan en laten gebeuren die vandaag de dag waarschijnlijk niet hadden gemogen.”
In 2018 gaf Hasselbach, 50 jaar, een interview aan de Volkskrant. ‘Twee titels en een rot brein’, stond boven het ijzingwekkende verhaal. Hij kampte met toenemende concentratie- en geheugenproblemen. Zijn levensverwachting was eigenlijk al aan de finishlijn. CTE – chronische traumatische encefalopathie – kwam langzaam onder het voetlicht en de ernst van hersenbeschadiging, kreeg nu pas de aandacht die nodig is om spelers te beschermen.
Tijdens Covid werd de tweede Superbowl met de Broncos uitgezonden. Hasselbach keek hem terug. “Ik had er zó weinig herinneringen aan. En zelfs de wedstrijden kijken bracht het nog niet helemaal terug.” Dat lag vooral ook aan zijn karakter: wars van aandacht.
Hasselbach was bescheiden en nuchter. Hij had niets met het sterrendom of met de privileges die beroemde spelers kregen als ze succesvol waren op het veld. Zijn bekendste uitspraak is dat hij zijn Superbowl-ring in een zeepbakje op de badkamer had liggen. “Ik houd niet van uiterlijk vertoon”, zei hij op z’n Hollands.
Na zijn loopbaan had hij minimale interesse in football. Dat veranderde toen zijn zoon gingen spelen. Hij noemde het coachen van zijn zoon zijn mooiste ervaring in football. “Zijn succes betekent meer voor me dan ik ooit zelf heb kunnen bereiken. Wat denk ik normaal is voor een ouder. Ik heb weer van de sport leren houden.”
Hasselbach coachte ook volwassen spelers. Jongens van de practice squad van de Broncos, gretige gasten die de NFL probeerden te halen. “Het geeft veel voldoending om de kennis over te dragen die ik heb opgedaan.”
Veelzeggend was dat hij ook als coach het meest keek naar de persoon, en het pad dat zijn spelers bewandelden. “Ik heb zo’n tien jaar gecoacht in High School. Ik heb nog steeds contact met bijna iedere speler die ik ooit gecoacht heb.”
Het blijft speciaal hoe hij, geboren Amsterdammer en wereldburger (zijn vader was landbouwkundige en het gezin woonde in Suriname, Kenia, Indonesië en Canada) zo succesvol werd in een sport die hij aanvankelijk niks vond.
“Ik vond het met al die pauzes een beetje saai. Het heeft zeker vijf, zes jaar geduurd voordat ik deze sport echte leerde kennen. Het is niet zo makkelijk om te volgen. Maar als je je erin verdiept ga je het vanzelf waarderen.”
Voor Hasselbach, de ruwe diamant, was de weg altijd belangrijker dan de bestemming.
“American football was geen doel op zich. De sport is als het ware naar mij toe gekomen in plaats van andersom.”
Hij overleed omringd door liefde, in een voorstad van Denver. Harald Hasselbach laat zijn vrouw, vier kinderen en vier kleinkinderen na. In alle nieuwsberichten gaat het over zijn Superbowls en successen met de Broncos. En het feit dat hij in een tamelijk bijzonder rijtje staat van zo’n tien spelers die zowel in de VS als in Canada kampioen zijn geworden.
Voor hem telde de weg daar naartoe. De reis, niet de bestemming. Daarvan leerde hij, in zijn bescheidenheid, het meest.
En daarin ligt een waardevolle les voor ons allemaal.
Auteur Jeroen van den Berk schrijft wekelijks een column voor Gridiron. Hij was als speler actief in Nederland en Duitsland (2000-2018). Hij volgt de NFL op de voet sinds 1999 en is fan van de Detroit Lions. In Gridiron – The Magazine is hij ook te lezen met een verhaal over de Draft van 1983. Een abonnement op het magazine bestel je hier.